Auðmaður í almenningsgarði

Árið 2008 gerðist það að "athafnamanninum" Björgólfi Thor Björgólfssyni var seld merk húseign hér í bæ, Fríkirkjuvegur 11, og það án mikilla andmæla. Þó er húsið alfriðað og stendur mitt í almenningsgarði. Garði þar sem pistlahöfundur buslaði í gosbrunni sem barn, sællar minningar. Þar stendur líka styttan af Adonis hinum fagra, þar sem myndin af Herði Torfasyni var tekin til að fylgja landsfrægu viðtali í Samúel, álíka sællar minningar. Enn í dag njóta bæjarbúar sólskinsdaga í þessum fallega gróðurreit sem umkringir hina fallegu norskættuðu timburbyggingu, ungir og gamlir, sælir í sólinni, að safna minningum í sarp framtíðardaga.

Þessi sala, sem aldrei skyldi orðið hafa, situr nú í hálsi borgarbúa eins og eitraði eplabitinn í hálsi Mjallhvítar. Samkvæmt þessum hlekk voru það fulltrúar Framsóknar- og Sjálfstæðisflokks sem tóku ákvörðun um að selja þessa eign til einkaaðila, en húsið hafði verið notað um árabil í ýmsa starfsemi, lengst af fyrir ÍTR (íþrótta- og tómstundaráð Reykjavíkur).

Einhvern veginn hef ég grun um að þetta mál hafi ekki verið hugsað til enda, og margt sem mun þurfa að taka tillit til. Hvernig tilfinning ætli það verði t.d. að spóka sig því sem næst í garði auðmannsins þegar fram líða stundir? Hversu mikla nálægð þolir hann og hans fjölskylda við pöpulinn? Skyldi hann þurfa einkabílastæði í námunda við húseign sína, eða ef til vill á "lóðinni". Fær hann e.t.v. reit umhverfis húsið sem verður skilgreindur sem hans einkagarður? Og ef svo, mun hann geta girt hann af með mannhæðarhárri girðingu, varðhundi og lífvörðum til að tryggja sér nægilegt prívat í eigin garði? Núna, þegar hafnar eru framkvæmdir við húsið, kemur strax í ljós að hagsmunir fara ekki saman, húsið er friðað, að innan sem utan, og allar aðgerðir og breytingar þarf að bera undir húsafriðunarnefnd, sem strax hefur hafnað tilmælum eins og fjarlægingu á stiga sem setur mikinn svip á innviði hússins.

Hvernig hugsar borgin sér að leysa þetta mál svo vel fari? Eru einhverjir á vegum húsafriðunarnefndar með í skipulags- og hugmyndaferli við endurbætur eða eiga þeir bara að vera á bremsunni? Þarf ekki einfaldlega að hósta þessum eitraða bita upp í eitt skipti fyrir öll svo hægt sé að horfa til áhugaverðari framtíðar í borginni og Hallargarðinum hennar?

Eitt er mér alveg dagljóst: Einkaaðsetur auðmanns í almenningsgarði býður bara upp á endalaus vandamál og hagsmunaárekstra við almenning og borgaryfirvöld. Ef einhver tök væru á því ætti borgin að afturkalla þessa sölu með öllum tiltækum ráðum og hafa frekar í húsinu starfsemi sem eykur við gildi hins opinbera rýmis en skerðir það ekki, eins og núna er útlit fyrir.

Í ágætum þætti um  íslenska menningu í vikunni var rætt við Katrínu Jakobsdóttur mennta- og menningarmálaráðherra um ýmis málefni, þar með talinn langvarandi húsnæðisvanda Náttúrugripasafns Íslands. Væri þetta fallega hús í þessu fallega umhverfi ekki tilvalinn staður fyrir það? Húsið myndi laða til sín jafnt íslensk skólabörn og erlenda ferðamenn, yrði lifandi safn og spennandi viðkomustaður en ekki aflokað og vandræðalegt einkarými. Hallargarðurinn byði einnig upp á ýmsa möguleika þessu tengt, með Tjörnina og Hljómskálagarðinn á næsta leiti.

Ef húsið reiknast ekki heppilegt fyrir Náttúrugripasafn, þá mætti einnig hugsa sér að það yrði hús tileinkað íslenskum skáldskap, Hús Skáldanna.

Ég er viss um að engin hörgull yrði á góðum hugmyndum fyrir not þessa fagra húss ef ríki og borg taka það upp á sinn eyk, og allar betri en að hafa þar einkaheimili auðmanns mitt í almenningsgarði.