Ennþá með rúllur í hárinu...

Þórhildur Laufey Sigurðardóttir skrifar ljómandi góða grein um nýlega auglýsingaherferð Vinnumálastofnunar til að styrkja atvinnumál kvenna. Grunnhugmynd og ástæða auglýsingarinnar er góðra gjalda verð, svo einhver gæti spurt sig, hvers vegna setja út á hana?

Stofnunin er greinilega ánægð með hana þrátt fyrir gagnrýni og segir: "Að okkar mati er staðalmynd kvenna allt önnur en birtist í auglýsingunni og ætti hún því vart að ýta undir hana. Hinsvegar vísar auglýsingin til gamalla gilda sem eitt sinn voru í hávegum höfð, með ákveðinni kímni. Auglýsingin hefur vakið athygli og þá er okkar tilgangi náð, að ná til kvenna með góðar hugmyndir og verkefni.....sjóður þessi hefur verið starfandi síðan 1991 og veitt hundruðum kvenna styrk til að láta drauma sína rætast og vinna að verkefnum sínum. Við munum gera það þangað til að jafnrétti hefur náðst í þeim efnum en rannsóknir sýna að konur hafa ekki sama aðgang að láns- og styrkfé og karlar." 

Svona er þessi eldgamla staðalmynd og auglýsing réttlætt: Hún nær athygli, gagnrýni er líka athygli þó neikvæð sé. Það finnst sumum næg réttlæting. En ekki mér. Auglýsingin er hallærisleg og í engum takti við raunveruleika flestra, ef ekki allra, íslenskra kvenna.  Það að þessi stofnun hafi stutt konur til góðra hluta í gegnum tíðina afsakar ekki að ein ákveðin auglýsingaherferð þeirra geti verið mistök og missi marks. Oftast er best að viðurkenna slík mistök strax frekar en verja þau. Eins og Emmess-ís gerði og afturkallaði fáránlega markaðssetningu á stelpu- og strákaís.

Ég held að margar stofnanir séu ekki nógu krítískar á þær auglýsingastofur sem vinna fyrir þær og þá hugmyndafræði sem þar ríkir. Stofnun sem höndlar með almannafé verður að vera það. Ég hef séð í gegnum tíðina að menn kaupa of auðveldlega hugmyndir auglýsingastofa án þess að greina þær. Munið gott skets úr áramótaskaupinu, en ég minni t.d. líka á gamla bílaauglýsingu þar sem faðir átti að ganga í augun á vinkonum unglingsdóttur sinnar. Kannski er ástæða til að velta fyrir sér vinnustaðnum "auglýsingastofa" - hvaða kúltúr er þar ríkjandi, hvernig eru kynjahlutföll, fer einhver umræða þar fram með kynjagleraugum - og svo framvegis. Jafnvel mætti skoða kennsluna sem grafískir hönnuðir fá í veganesti frá Listaháskóla Íslands - er eitthvað verið að greina skilaboð og andblæ auglýsinga í því námi? Eru kennarar meðvitað (eða ómeðvitað) að beina nemendum á ákveðnar brautir í hugmyndafræði? Og að síðustu: Er allt afsakanlegt í krafti gríns? Jafnvel vont grín?