Vatn er olía framtíðarinnar

"Vatn er olía framtíðarinnar", sagði einhver. En líkt og með olíuna verður hreint vatn sífellt minna í heiminum, grunnvatn minnkar þar sem tekið er ótæpilega af því, líkt og kemur fram í grein í Guardian um Saudi-Arabíu og Egill Helgason bendir á í bloggi sínu.

Vatnskerfi jarðarinnar er lokað kerfi, og af öllu því vatni sem fyrirfinnst á jarðarkúlunni er mestur hlutinn haf, jöklar eru 2,4%, ár, vötn og uppsprettur 0,6%, grunnvatn 1.6% - sem sagt um 2% hreint vatn. Á heimskautasvæðunum eru miklar ferskvatnsbirgðir, sem þó erfitt er að nýta. Sums staðar er unnið hreint vatn úr sjó, en það er dýrt. Aðrir safna regnvatni, t.d. til áveitu, en það er merkilega lítið nýtt aðferð í heiminum. Man ennþá eftir vatnstunnunum í Vestmannaeyjum sem söfnuðu regnvatni af þökum húsa áður en vatnslögnin var lögð til eyja, og sundlaugin þar var fyllt ísköldum og söltum sjó.

Hér á landi erum við ennþá ótrúlega vel sett, sullum í heitu vatni án umhugsunar og látum bæði heitt og kalt vatn renna svo lítrum skiptir til einskis. Í nágrannalöndum okkar eru menn með fjernvarme, þar sem heita vatnið sem hitar húsin er látið fara í hringrás sem hitar það upp aftur og aftur, en það sparar heilmikla orku við upphitun. Hér á landi fer heita vatnið í klóakið eftir að hafa hitað húsin, oft 50°heitt eða meira. Sums staðar hafa menn nýtt frárennslið til snjóbræðslu, en það er lítil prósenta sem nýtist þannig og aðeins lítinn hluta ársins.

En þótt sumir telji okkar heita og kalda vatn ótæmandi auðlind, þá eru þessar auðlindir, eins og allt annað, háð því hversu mikið er af tekið og hversu mikið er hróflað við vatnsbirgðum í jörðu. Við Íslendingar þurfum líka að hugsa til framtíðar, þó okkur sé það ekki eðlislægt. Hvað eigum við nákvæmlega mikið vatn, hvernig getum við nýtt það á sjálfbæran hátt, erum við aflögufær?

Í commentakerfinu hjá Guardian er vísað í risastórt vatnsprójekt Gaddafis í Libýu, Lybia´s Great Man-Made River Project, þar sem hann og ríkisstjórn hans hefur lagt áherslu á að vinna vatn úr nokkrum riasastórum grunnvatnshólfum sem fundust fyrir tilviljun við olíuborun.

Libýa er að stærstum hluta eyðimörk og ræktun fer fram við strendurnar, líkt og víða annars staðar, m.a. hér, en þetta nýja vatnsprójekt hefur aukið ræktað land og gert Libýu lífvænlegri á allan hátt. Meðal annars þess vegna hefur Gaddafi orðið vinsæll leiðtogi, fólkið telur hann bera hag íbúanna fyrir brjósti, en einnig hefur þetta gert landið sjálfbært með framleiðslu matvöru og vegna olíusölunnar safnar landið auði.

Það helsta sem Libýa hefur keypt frá öðrum þjóðum undanfarna áratugi er vopn og tæknibúnaður, því Gaddafi hefur í mörg ár verið sannfærður um að voldug ríki muni koma og reyna að ræna frá þeim þessum gæðum, landið er skuldlaust og ekki hægt að beita það neinum efnahagslegum þvingunum. Um leið og vopnasölubanninu sem sett var á Libýu eftir Lockerby-slysið var aflétt, kepptust vesturveldin við að selja Gaddafi vopn og tæknibúnað, Rússar, Frakkar Ítalir, Bretar, Þjóðverjar - Bretar tóku meira að segja að sér að þjálfa libýska hermenn. Sömu þjóðir (að Rússum undanskildum) sem núna herja á landið.

Núna situr Gaddafi ekki aðeins á miklum olíubirgðum, heldur líka vatnsbirgðum, hvort tveggja dýrmætar auðlindir í dag, og vekja örugglega öfund nærliggjandi ríkja. Gæti verið jafn eftirsóknarvert fyrir nágrannaríkin að komast í þessar vatnsbirgðir og vestræn ríki að komast í olíuna (t.d. Saudi-Arabíu sem hefur tæmt sínar vatnsbirgðir með græðgishugarfari eða Ísrael sem hefur stolið vatni frá vesturbakkanum í áratugi).

Sjónvarpsþátturinn um áhrif olíu á gang sögunnar sem sýndur var í sjónvarpinu nýverið var áhugaverður,  en sögu vatnsins og baráttunnar um vatnið á eftir að skrifa............

Athugasemdir

[Steinar Þorsteinsson, 24.4.2011 kl. 16:52]

Einmitt, svo margt undarlegt við það sem er að gerast í Libýu, almenningur virtist einmitt hafa haft það ágætt þarna. En það virðist vera fleira sem hangir á spýtunni t.d. að Gaddafi hafði hugmyndir um bandalag ríkja í Afríku með alhliða samstarf í huga. Og ekki síst að byrja að nota gull sem gjaldmiðil, sneyða hjá Dollaranum ($). Og það fer nú ekki vel í stjórnvöld BNA. Sem nú sem áður beita fyrir sig herjum NATÓ til árása á Libýu undir yfirskyni mannúðar!